Wat is een warmtepomp en hoe werkt het?

Met een warmtepomp kan je je woning, sanitair water en zelfs je zwembad energiezuinig en milieuvriendelijk verwarmen. Maar hoe werkt een warmtepomp precies? Uit welke onderdelen bestaat zo’n duurzame verwarmingsinstallatie? En waarom is een warmtepomp zo’n interessant alternatief voor een klassieke verwarmingsketel? In dit artikel geven we je graag de nodige warmtepomp uitleg!

Ga snel naar:
Hoe werkt een warmtepomp?
Waarom een warmtepomp installeren?
Soorten warmtepompen + prijs
Veelgestelde vragen
Vraag gratis offertes aan

Wat is een warmtepomp?

Het principe van een warmtepomp is eenvoudig: deze installatie onttrekt warmte aan de lucht, de bodem of het grondwater en geeft die af aan je woning, sanitair water of zwembad. Een warmtepomp wekt maar liefst tot 80% van zijn geproduceerde warmte op uit hernieuwbare energie. Voor de overige 20% heeft dit systeem elektriciteit nodig. Daardoor is een warmtepomp een energiezuiniger, ecologischer en op langere termijn ook goedkoper alternatief voor cv-ketels op gas of mazout.

LET OP: een warmtepomp verwarmt je woning op een lagere temperatuur dan een klassieke cv-ketel. Zo’n installatie is dus enkel geschikt als je beschikt over een goed geïsoleerde woning en over lage temperatuurverwarming (bv. vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren).

Hoe werkt een warmtepomp?

Wat doet een warmtepomp precies? Wel, een warmtepomp haalt gratis warmte uit de natuur om je woning, sanitair water, … te verwarmen. Maar hoe doet deze groene verwarmingsinstallatie dat? De naam verraadt het al: een warmtepomp ‘verpompt’ warmte van buiten naar binnen via een koelvloeistof in een gesloten circuit. Dat gebeurt volgens het warmtepomp principe van verdampen en condenseren. De werking van een warmtepomp in 4 stappen:

STAP 1: de warmtepomp haalt warmte uit de omgeving

Alles begint bij de koelvloeistof die warmte uit de buitenlucht, bodem of het grondwater haalt. Die vorstvrije vloeistof bereikt onder lage druk en op een lage temperatuur zijn kookpunt en verdampt. Door dat verdampen neemt de koelvloeistof de omgevingswarmte op.

STAP 2: de warmtepomp verhoogt de temperatuur van de omgevingswarmte

De verdampte koelvloeistof gaat naar een compressor. Dat onderdeel verhoogt de druk en perst de damp samen. Zo krijgt die damp een hogere temperatuur dan het water voor je centrale verwarming of de lucht in je woning. Het is deze compressor die elektriciteit verbruikt.

STAP 3: de warmtepomp geeft de warmte af aan je verwarmingssysteem

De damp komt dan in een condensor terecht. Door te condenseren geeft de damp zijn warmte af aan je cv-water. Dat water vertrekt dan naar je warmtetoestellen (bv. vloerverwarming/lage temperatuur radiatoren) om zo je woning op te warmen. De geproduceerde warmte kan ook dienen om je sanitair water of je zwembadwater te verwarmen.

STAP 4: de hele cyclus begint opnieuw

Heeft de damp al zijn warmte afgegeven? Dan condenseert die damp volledig en wordt weer een vloeistof. Daarna kan de hele cyclus van warmte opnemen (door verdampen) en warmte afgeven (door condenseren) opnieuw beginnen.

Een warmtepomp installatie bestaat uit…

1. Een verdamper: dit onderdeel bevindt zich buiten en bevat de koelvloeistof. In deze verdamper verdampt die vloeistof onder lage druk tot een gas dat warmte opneemt.
2. Een compressor: dit onderdeel drukt de damp samen, waardoor de temperatuur verder stijgt. Voor die extra warmte-energie te creëren, heeft de compressor elektriciteit nodig.
3. Een condensor: in dit hoge druk onderdeel condenseert de verdampte koelvloeistof en geeft het zijn warmte af.
4. Een expansieventiel: dit onderdeel verlaagt de druk opnieuw, zodat de damp verder kan afkoelen. Op die manier verandert die damp weer in een vloeistof.

TIP: een professionele installateur geeft je graag meer uitleg over het werkingsprincipe van een warmtepomp. Hij adviseert je ook over de meest geschikte warmtepomp met het juiste vermogen voor jouw woning/gezin. Ontvang en vergelijk gratis en vrijblijvend advies en prijzen op maat bij gecertificeerde installateurs actief in je buurt.

Waarom een warmtepomp installeren?

Warmtepompen zijn de verwarmingsinstallaties van de toekomst. Maar waarom is een warmtepomp zo’n interessant alternatief voor de traditionele verwarmingsketels op gas, mazout of vaste brandstof? De belangrijkste voordelen van warmtepompen op een rij:

• Energiezuinig: een warmtepomp wekt tot 80% van zijn geproduceerde warmte op uit een natuurlijke omgevingsbron (buitenlucht, bodem of grondwater). Dankzij dat warmtepomp principe verbruikt zo’n installatie veel minder energie dan een klassieke cv-ketel. Door die lagere stookkosten verdien je je investering geleidelijk aan volledig terug (op 10 à 15 jaar).
• Milieuvriendelijk: warmtepompen zijn milieuvriendelijker ten opzichte van andere verwarmingsinstallaties. Deze halen energie uit brandstoffen (gas, stookolie, …), terwijl warmtepompen slechts voor ongeveer een kwart van hun warmteproductie elektriciteit nodig hebben. Simpel gezegd: voor elke verbruikte kWh stroom krijg je minstens 4 kWh warmte terug.  Zo stoot je veel minder CO2 uit.
• Verschillende toepassingen: met een warmtepomp kan je niet alleen je woning duurzaam verwarmen. Ook sanitair  water verwarmen is mogelijk met warmtepompen. Hierbij wordt er dan gebruik gemaakt van combinatiesystemen. Het water van je zwembad verwarmen met een warmtepomp? Dat kan ook!
• Ook koelen is mogelijk: naast verwarmen kan een warmtepomp ook je huis koelen in de lente en de zomer. Het rendement bij afkoeling ligt lager, maar je wint er wel veel comfort bij en spaart eventueel ook bijkomende kosten van een airco uit.
• Geen fossiele brandstoffen: met een warmtepomp heb je geen gas of mazout nodig. Zo ben je niet afhankelijk van energieleveranciers en de wisselende prijzen voor deze fossiele brandstoffen. Je betaalt enkel voor de elektriciteit die de compressor van de warmtepomp nodig heeft.
• Minder onderhoudskosten: bij een warmtepomp is het aangeraden om elke 2 jaar je installatie te laten nakijken. Dat doe je best via een onderhoudscontract bij je installateur. Ter vergelijking: bij een mazoutketel of biomassaketel is een jaarlijks onderhoud van 100 à 250 euro wettelijk verplicht. Kortom, het onderhoud van een warmtepomp komt goedkoper uit.
• Premies & financiële voordelen: voor een warmtepomp kan je onder meer aanspraak maken op een premie van de netbeheerder Fluvius. Zo kan je de kosten van je investering flink drukken. Lees meer over deze premie voor warmtepompen en andere financiële voordelen.

Is een warmtepomp voor mij een goede keuze? Heb je interesse in een warmtepomp en ben je benieuwd of het voor jouw situatie een betere keuze is dan een ander verwarmingssysteem? Een professionele installateur geeft je graag meer uitleg over de mogelijkheden en prijs op maat van jouw noden en wensen. Ontvang en vergelijk gratis voorstellen van verschillende specialisten actief in je buurt via onze offerteservice.

Soorten warmtepompen en hun prijs

Er bestaan verschillende soorten warmtepompen. Het principe bij elke warmtepomp is hetzelfde: warmte opwekken uit een natuurlijke omgevingsbron. Maar hoe onderscheiden die types warmtepompen zich dan van elkaar? Een kort overzicht:

1. Geothermische warmtepompen

Geothermische warmtepompen halen hun energie uit de aardwarmte. Deze warmtepompen zijn duur in aanschaf gezien de complexere installatie, maar halen wel een zeer hoog rendement dankzij de constante temperatuur van de aardwarmte. Er zijn 2 types geothermische warmtepompen:

Grond-water warmtepomp

Deze warmtepomp onttrekt warmte aan de aardbodem. Dat gebeurt met een verticaal of horizontaal buizennetwerk (captatienet) zoals op de bovenstaande foto. Een grond-water warmtepomp haalt een hoog rendement, afhankelijk van de bodemsamenstelling en de diepte van het buizennetwerk.

Geschikt als: nieuwe cv-installatie bij nieuwbouw of een totaalrenovatie
Prijs grond-water warmtepomp: € 20.000 à 30.000 (incl. btw en plaatsing). Ontvang gratis offertes op maat.

Water-water warmtepomp

Deze warmtepomp onttrekt warmte aan het grondwater met een dieptepomp. Voor de plaatsing van zo’n warmtepomp zijn dus diepteboringen nodig. Door die complexe installatie is een water-water warmtepomp het duurst, maar dit systeem haalt het beste rendement dankzij de constante temperatuur van het grondwater.

Geschikt als: nieuwe cv-installatie bij nieuwbouw of een totaalrenovatie
Prijs water-water warmtepomp: € 15.000 à 20.000 (incl. btw en plaatsing). Ontvang gratis offertes op maat.

2. Lucht warmtepompen

Wat is een lucht warmtepomp? De naam zegt het zelf: dit type installatie haalt energie uit de buitenlucht. Deze warmtepompen zijn goedkoper dan hun geothermische broertjes (energie uit de aardwarmte), maar ze halen een lager rendement door de wisselende temperatuur van de buitenlucht. Er zijn 2 types lucht warmtepompen:

Lucht-water warmtepomp

Deze warmtepomp onttrekt warmte aan de buitenlucht met een buitenunit (zie foto boven) en geeft die af aan je cv-water, sanitair water of zwembadwater. Zo’n lucht-water warmtepomp valt relatief eenvoudig te plaatsen zonder graafwerken.

Geschikt als: nieuwe cv-installatie bij nieuwbouw of renovatie / vervanging van bestaande cv-ketel / zwembadverwarming
Prijs lucht-water warmtepomp: € 5.000 à 9.000 (incl. btw en plaatsing). Ontvang gratis offertes op maat.

Lucht-lucht warmtepomp

Deze warmtepomp onttrekt ook warmte aan de buitenlucht met een buitenunit, maar geeft die af aan de lucht in je woning in plaats van je cv-water. Dat gebeurt met 1 of meerdere binnenunits die warme lucht in je woning blazen. Bij warm weer kan je de werking omdraaien en de lucht-lucht warmtepomp als airco gebruiken.

Geschikt als: vervanging van elektrische verwarming in een kleine woning (bv. appartement) / airco in nieuwbouw of bestaande woning
Prijs lucht-lucht warmtepomp: € 4.000 à 7.000 (incl. btw en plaatsing). Ontvang gratis offertes op maat.

3. Andere soorten warmtepompen

Naast geothermische en lucht warmtepompen kan je ook nog kiezen voor een hybride warmtepomp of een warmtepompboiler. Wat doen die warmtepompen precies? We zetten het kort op een rij:

Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een lucht-water warmtepomp en een condensatieketel (op gas of mazout). Dit slimme systeem kiest altijd de energiebron die op dat moment het voordeligst is. Op de meeste momenten is dat de warmtepomp. De condensatieketel treedt enkel in actie als de buitentemperatuur te laag is voor de warmtepomp (bv. lager dan 5 °C), als de gevraagde hoeveelheid warmte te groot is, …

Geschikt als: vervanging van bestaande cv-ketel met kleine renovatie (zonder extra isolatie, nieuwe warmtetoestellen of leidingen, …)
Prijs hybride warmtepomp: € 8.000 à 15.000 (incl. btw en plaatsing). Ontvang gratis offertes op maat.

Warmtepompboiler

Een warmtepompboiler onttrekt warmte aan de omgevings- of ventilatielucht om het sanitair water te verwarmen. Daardoor is het een energiezuinig en milieuvriendelijk alternatief voor een elektrische boiler. Je kan zo’n warmtepompboiler combineren met je bestaande cv-ketel of met een warmtepomp.

Geschikt als: boiler bij nieuwbouw of renovatie / bij grote gezinnen of gezinnen met grote warmwaterbehoefte
Prijs warmtepompboiler: € 3.000 à 5.000 (incl. btw en plaatsing). Ontvang gratis offertes op maat.

Welk soort warmtepomp kies ik best?

Dat hangt volledig af van jouw situatie, wensen en noden. Geothermische warmtepompen hebben bijvoorbeeld een constanter rendement dan lucht warmtepompen, maar zijn wel duurder in aankoop. Is je woning niet optimaal geïsoleerd of wil je jouw bestaande verwarmingselementen op hoge temperatuur (bv. radiatoren) behouden? Dan is een hybride warmtepomp een goede oplossing. Wil je ook kunnen koelen met de warmtepomp? Dan is een lucht warmtepomp de beste optie.

Welk soort warmtepomp je best laat installeren is dus afhankelijk van verschillende factoren zoals je budget, wensen, verbruik, comforteisen, … Een warmtepomp installateur informeert je graag over de mogelijkheden en prijzen op maat van jouw situatie. Tip: vraag offertes aan bij verschillende installateurs. Zo kan je voorstellen vergelijken. Start je aanvraag hier.

FAQ warmtepompen

Heb je nog vragen rond warmtepompen? Vraag dan zeker meer uitleg aan een groene energie-installateur actief in je buurt. Hieronder zetten we ook nog een paar veelgestelde vragen op een rij:

• 
  
  Wat is het verschil tussen een warmtepompboiler en een warmtepomp?

  Met een warmtepompboiler kan je enkel je sanitair water verwarmen. Een geothermische of een lucht-water warmtepomp kan je gebruiken voor meer toepassingen. Niet enkel voor je sanitair water, maar ook voor je cv-water en je zwembadwater. Het is dus mogelijk om zo’n reguliere warmtepomp te combineren met een warmtepompboiler.

  TIP: wil je meer weten over de mogelijkheden van een warmtepomp en/of warmtepompboiler voor jouw woning? Vraag dan zeker gratis advies op maat aan bij een erkende installateur actief in je buurt.

• 
  
  Kan ik een warmtepomp koppelen aan een andere verwarmingsinstallatie?

  Dat kan zeker. De hybride warmtepomp is hiervan het bekendste voorbeeld. Dat is een combinatie van een condensatieketel en een warmtepomp. Maar het is ook perfect mogelijk om een warmtepomp te combineren met een zonneboiler. Bij zo’n milieuvriendelijke installatie warmt de zonneboiler het cv- en sanitair water op bij voldoende zon en de warmtepomp neemt die taak over bij onvoldoende zon.

  Meer weten over de combinatiemogelijkheden? Een groene energie-installateur geeft je graag advies rond de mogelijke combinaties met een warmtepomp en hun prijzen voor jouw woning. Vraag gratis voorstellen aan bij specialisten actief in je buurt via onze offertepagina.

• 
  
  Is het onderhoud van een warmtepomp verplicht?

  Nee, maar zo’n onderhoud om de 2 jaar is wel sterk aanbevolen. Op die manier ben je namelijk zeker van een optimale, energiezuinige werking van je warmtepomp. Het eenvoudigst is om een onderhoudscontract af te sluiten met je warmtepomp installateur. Die controleert dan elke 2 jaar het koelcircuit, gaat na of bepaalde onderdelen aan vervanging toe zijn, …

  BELANGRIJK: vraag je groene energie-installateur zeker naar de mogelijkheden voor een onderhoudscontract. Je kan gratis advies en prijzen op maat aanvragen bij specialisten actief in je buurt via onze offerteservice.

• 
  
  Hoe verloopt de plaatsing van een warmtepomp?

  Elke warmtepomp heeft een binnenunit om de opgewekte warmte af te geven aan je verwarmingssysteem. Maar hoe krijgt de warmtepomp de opgewekte warmte van buiten naar binnen? Bij lucht warmtepompen plaatst een installateur een buitenunit. Dat gaat vlot en graafwerken zijn niet nodig. Bij geothermische warmtepompen is dat wel het geval. Bij een water-water warmtepomp zijn 2 boorputten nodig om het grondwater op te pompen en weer te lozen. Bij een grond-water warmtepomp is een horizontaal of verticaal buizennetwerk nodig (afhankelijk van de plaats rond je woning). Door die complexere plaatsing ligt de kostprijs van geothermische warmtepompen flink hoger.

  TIP: een warmtepomp plaatsen is specialistenwerk. Op zoek naar zo’n gecertificeerde installateur actief in je buurt? Ontvang gratis voorstellen bij verschillende specialisten via onze offertepagina.

• 
  
  Hoe zorg ik voor een optimaal rendement van mijn warmtepomp?

  Het rendement van een warmtepomp slaat op de verhouding tussen de stroom die de installatie verbruikt en de warmte die ze opwekt. Hoe minder elektriciteit een warmtepomp nodig heeft om je woning te verwarmen, hoe beter het rendement. Het is vooral belangrijk om het vermogen van de warmtepomp goed af te stemmen op de grootte en het isolatieniveau van de ruimtes die verwarmd moeten worden. Daarnaast zorgen ook een juiste afstelling van de warmtepomp en een regelmatig onderhoud (elke 2 jaar) voor een optimale, zuinige werking. Zo ben je zeker van een kortere terugverdientijd van je warmtepomp.

  TIP: een erkende installateur berekent het correcte vermogen van je warmtepomp, stelt je installatie correct af, … Zo ben je zeker van een optimaal warmtepomp rendement. Ontvang gratis advies en prijzen op maat bij specialisten actief in je buurt via onze offertepagina.